تأثیر تغذیه بر اخلاق

داشتن اخلاق نیکو برای رسیدن به هدف والای انسانی یعنی قرب الهی و جلب رضایت خداوند متعال امری ضروری است.در قرآن کریم و روایات ائمه علیهم‌السلام به داشتن اخلاق حسنه و کسب فضائل انسانی تأکید فراوانی شده است.

اخلاق نیکو علاوه بر اینکه آخرت انسان را نیک می‌گرداند، در زندگی دنیا نیز برای رسیدن به آرامش و داشتن زندگی سالم،لازم و ضروری است.به همین خاطر همه باید برای کسب آن‌ها تلاش کنند.
داشتن اخلاق حسن و روش‌های نیکو کردن اعمال و رفتار دارای ابعاد مختلفی است که علمای اخلاق به آن می‌پردازند.ولی باوجوداین باید بگوییم که بسیار اتفاق می‌افتد فرد بااینکه بسیاری از مسائل اخلاقی را می‌داند و حتی می‌خواهد آن‌ها را انجام دهد ولی نمی‌تواند!

درست است که بسیاری از بی‌انگیزگی‌ها و عدم توفیق‌ها ریشه‌ی معنوی دارند ولی مسئله همیشه این‌طور نیست بلکه می‌خواهیم بگوییم ، غذایی که ما در طول روز به‌عنوان وعده‌های غذایی و غیر آن استفاده می‌کنیم،در روح ما و سلامت و شادابی جسممان تأثیر بسزایی دارد. یعنی بدون رعایت اصول تغذیه (که این تغذیه وقت زیادی را در طول روز از ما می‌گیرد.)روح و جسم ما حال عبادت و کسب معنویت را نخواهد داشت.کسانی که با مبانی طب اسلامی و دستورات آن آشنایی مختصری دارند به تأثیر امر تغذیه در عمل انسان اذعان دارند ولی برای روشن شدن مطلب، نگاه مختصری به بعضی روایات می‌اندازیم

الف) روایاتی که مانع رشد فضایل انسان را لقمه حرام و غذاهای تحریم شده می‌دانند

 عَنِ النَّبِیِّ صلی الله علیه وآله قَالَ: مَنْ أَکَلَ لُقْمَةَ حَرَامٍ لَمْ تُقْبَلْ لَهُ صَلَاةٌ أَرْبَعِینَ‏ لَیْلَةً وَ لَمْ تُسْتَجَبْ لَهُ دَعْوَةٌ أَرْبَعِینَ صَبَاحاً وَ کُلُّ لَحْمٍ‏ یُنْبِتُهُ الْحَرَامُ فَالنَّارُ أَوْلَى‏
هرکسی از لقمه‌ای از غذای حرام بخورد تا چهل شب نماز او قبول نمی‌شود و تا چهل روز دعای او مستجاب نمی‌گردد و هر گوشتی که از حرام بروید آتش دوزخ برای آن سزاوارتر است
 
ب)روایاتی که روش مصرف مواد غذائی حلال را عامل پیشرفت یا افول معنویت میداند

عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام قَالَ: مَنْ‏ تَرَکَ‏ اللَّحْمَ أَرْبَعِینَ صَبَاحاً سَاءَ خُلُقُهُ.
((کسی که چل روز گوشت را ترک کند اخلاق او بد می‌شود))

ج) روایاتی که پرخوری را عامل سنگدلی و قساوت قلب وعدم پذیرش موعظه می‌دانند (هرچند تغذیه سالم و حلال باشد)

عَنِ النَّبِیِّ صلی الله علیه وآله قَالَ:ایّاکم و فضول‏ الطّعام‏ فانّه یسم القلب‏ بالقسوة و یبطى‏ء بالجوارح عن الطّاعة و یصمّ الهمم عن سماع الموعظة
از غذاى اضافى بپرهیزید که آن داغ قساوت به قلب زده، اعضا و جوارح را از طاعت حق سست مى‏کند و همت‌ها را از شنیدن (و به کار بستن) موعظه، کر مى‏سازد
 
 
روایات در این باب بسیار است و علماء اخلاق نیز به‌شدت از اضافه خوری منع کرده‌اند

درمواردی که گفته شد ائمه اطهار علیهم‌السلام عامل بداخلاقی و همچنین عامل رسیدن به فضائل اخلاق را رعایت کردن و یا رعایت نکردن برخی نکات تغذیه دانسته‌اند پس می‌توان نتیجه گرفت که امر تغذیه به‌قدری مهم است که چنین موردتوجه ائمه علیهم‌السلام و معلمان اصلی اخلاق بشر قرارگرفته است پس بیاد اصلاح تغذیه موردتوجه خاص قرار گیرد چون رذالت‌های اخلاق در موارد بسیاری از همین عدم رعایت اصول اولیه‌ی تغذیه نشأت می‌گیرد

شاید بتوان ادعا کرد که می‌توان با تغذیه‌ی ناسالم گروهی را گمراه کرد و یا بالعکس می‌توان با تغذیه سالم همان افراد را به هدایت و پذیرش معارف الهی کشاند پی اهمیت مسئله بسیار زیاد است ولی متأسفانه این عامل نادیده گرفته می‌شود
 
---------------------------------------------------
نویسنده: م. اکبری

منابع کمکی:
بحارالانوار
عدةالداعی
وسایل الشیعه
کتاب در جستجوی سلامتی – جمشید خدادادی