پنج تطهیر(تطهیر جسمی)

ارکان بهداشت و درمان در طب اسلامی سنتی، بر پنج تطهیر استوار است که در صورت تکمیل آن‌ها درمان تن و ران صورت می‌گیرد و همچنین رعایت این رفتارها می‌تواند از بروز بیماری‌ها جلوگیری کند
 این پنج رفتار که بیان خواهد شد به خاطر جهت‌گیری پاک‌کنندگی که در بدن دارند پنج تطهیر نامیده میشود.


5-1 تطهیر جسمی

تعریف تطهیر جسمی: شستشوی بدن و پاک‌سازی پوست و مو از زائده‌هایی که در آن‌ها ایجاد شده و همچنین تلاش برای باز نگه‌داشتن منافذ پوستی جهت تأمین رطوبت و اکسیژن مورد نیاز بدن و جهت دفع رطوبت و موهای زائد بدن.
این نوع تطهیر در حمام صورت می‌گیرد و حمام مناسب خود دارای شرایط مناسبی است که نیازمند بحث مفصلی می‌باشد.
تطهیر جسمی که در حمام انجام می‌گیرد شامل ازاله ی موهای زائد، گرفتن ناخن، رنگ کردن موها، سرمه کشیدن، حنا، روغن‌مالی مناسب پوست، حمام کردن و... می باشد که به ویژگی های حمام مناسب و همچنین شرایط و نحوه‌ی انجام هر یک از اعمال در روایات اسلامی و همچنین حکمای اسلامی اشاره شده است برای نمونه چند مورد را ذکر می‌کنیم

امام رضا علیه‌السلام: داخل شدن در حمام‏ با شکم پر مولد درد قولنج می‌باشد.
 
امام جعفر صادق علیه‌السلام: یکى از شما ناگهان از حمام‏ داغ و پرحرارت وارد منطقه‏اى سرد و یخزده گردد. بى‏تردید این امر باعث زیانى عظیم و بیمارى بر جسم او مى‏شود.

امام رضا علیه‌السلام: در ماه نیسان مالیدن روغن به بدن در حمام نیکو است.
 
ماندن در حمام و تطهیر جسمی با شرایط خاص، چندین ساعت طول می‌کشیده است و از اهمیت خاصی برخوردار بوده است به‌طور که معروف بوده به رفیقان صمیمی «رفیقان گرمابه و گلستان» می‌گفتند یعنی حضور در این دو مکان به قدری به طول می‌انجامیده که ساعت زیادی از روز در آن سپری می‌شده است.

حریف: هم‌صحبت
 هرچند که با توجه به شرایط کنونی حمام‌ها در منازل امکان انجام برخی دستورات جسمی وجود ندارد و از نقص‌هایی برخوردار است ولی باید سعی شود همان موارد و آدابی (آداب استحمام) هم که قابل رعایت است، به دقت و در زمان انجام داده شود.
-------------------------------
نویسنده: م.اکبری


منابع کمکی:
طب الرضا علیه السلام
توحید مفضل
سلسله دوروس موسسه تحقیقات حجامت ایران
سخنرانی‌های دکتر خیراندیش
جزوات طب اسلامی گروه بیداری اندیشه
دیوان حافظ