2- تمهیدات درمانی ساده و عمومی:

- سبوس گندم: برای استفاده طولانی مدت در درمان یبوستهای خفیف به ویژه در بیمارانی که درجاتی از سوء تغذیه یا کم خونی دارند و نیز در بیمارانی که

دچار سندروم روده تحریک پذیر با غلبه یبوست هستند؛ سبوس گندم دارویی بسیار مناسب است. سبوس گندم متاسفانه آنقدر از زندگی ما دور افتاده است که بسیاری از ما آن را نمی شناسیم. برای آنکه یادمان بیاید که سبوس گندم چه شکلی است! باید بگویم که همان خاک ارّه هایی! که زیر خمیر نان بربری ریخته می شود؛ سبوس گندم مهجور و غریب در زندگی مدرن امروزی است.

برای استفاده ازسبوس گندم به عنوان ملین، روزی یک قاشق غذاخوری از آن را با یک تا یک و نیم لیوان آب بخیسانید تا کاملاً پف کند و بعد مصرف کنید. امّا توصیه ما استفاده عمومی از این ماده غذایی بسیار مفید است چراکه سبوس بیش از آن که دارو باشد، یک ماده مغذی مورد نیاز برای همه ماست. برای این کار از نانوایی های بربری سبوس را تهیه کنید( که البته قیمت بسیار ارزانی هم دارد) و در انواع غذاها استفاده کنید. مثلا در غذاهای آبکی مثل انواع آش ها و خورش ها یا در مایه انواع کوکو و کتلت، سبوس اضافه کنید. حتی در غذاهایی مثل انواع پلوها یا در سسی که برای ماکارونی آماده می کنید هم می توانید سبوس بریزید. شاید استفاده از سبوس در برنج سفید(چلوها) به مذاق بسیاری از ما خوش نیاید اما حتی در این جا هم می توانید خود را با استفاده کم از آن وفق دهید.

استفاده از یک قاشق غذاخوری سبوس برای غذای سه تا چهارنفره می تواند پیشنهاد مناسبی برای انواع غذاها باشد. 

- خاکشیر: خاکشیر که در بین مردم علی العموم به عنوان یک داروی قابض و ضد اسهال شناخته می شود؛ می تواند به عنوان یکی از بهترین ملین ها عمل کند. به این ترتیب که آن را به جای استفاده با آب سرد، با آب جوش مصرف کنیم. برای این کار روزانه یک یا دو بار و هر بار یک قاشق غذاخوری خاکشی شسته شده را با یک لیوان آب جوش مخلوط و میل می کنیم. البته اگر بگذاریم خاکشی همراه آب جوش 1-2 دقیقه بجوشد، اثر بسیار بهتری خواهد داشت. مصرف خاکشی به این صورت با توجه به اثر بسیار ملایم آن، برای درمان یبوست های مختلف به ویژه در کودکان و زنان باردار بسیار مفید است. استفاده از خاکشی به عنوان ملین را در این موارد توصیه می کنیم:

 

- افراد مسن یا کسانی که بر اثر بیماری های مزمن یا شدید، آب بدن و روده ها را از دست داده اند؛ با مصرف خاکشیر نتایج خوبی را مشاهده خواهند کرد.

- گزینه اول دارویی در درمان یبوست بیمارانی که دچار همورویید(بواسیر)، واریکوسل و یا واریس هستند، خاکشیر است؛ چرا که خاکشیر در درمان این بیماری ها بسیار موثر است.

- خاکشیر در بیمارانی که به علت ضعف معده و روده قادر به تحمل بسیاری از داروهای ملیّن نیستند؛ دارویی مطلوب محسوب می شود.

- کسانی که به علت غلبه سودا دچار یبوست می شوند؛ در اثر مصرف خاکشیر نفع بسیار زیادی خواهند دید.

- خاکشیر طبع ملایم و معتدلی دارد و لذا تقریبا در تمامی افراد به راحتی تحمل می شود؛ این امر به ویژه برای کسانی که کبد بسیار ضعیفی دارند و تحمل گرمی یا سردی داروها را ندارند بسیار مفید است.

 

- ترنجبین: یک ملّین ملایم و عالی است. در بزرگسالان بهتراست همراه سایر داروهای ملّین استفاده شود. مثلا در مورد استفاده از خاکشیر، افزودن کمی ترنجبین، درمان را موثرتر می کند. برای کودکان و نوزادان، ترنجبین به تنهایی می تواند مشکلات را حل کند و علاوه بر تنظیم کارکرد گوارشی، به عنوان آرامبخش، ضد نفخ و خواب آوری مناسب هم عمل می کند.

- شکر سرخ: استفاده از قند و شکر سفید، ضررهای بسیاری دارد که یکی از آنها، اختلال کارکرد کبد و ایجاد یبوست است. استفاده از شکر قرمز یا شکر سرخ به جای قند و شکر بسیار مطلوب است اما اگر این کار را نمی کنید می توانید به عنوان یک ملین ملایم و مناسب، آن را به روش هایی مانند ترنجبین استفاده کنید.

- هویج: مصرف روزانه یکی دو عدد هویج آب پز، به ویژه در همراهی با کمی روغن زیتون بسیاری از یبوست های خفیف را درمان می کند.

 

- دانه های لعاب دار: دانه های زیادی هستند که اگر مدتی در آب بمانند و خیس بخورند، یک پوشش شبیه ژلاتین در اطراف خود ایجاد می کنند. این گونه داروها با ایجاد حالت لیزابه ای در روده ها، باعث تخلیه آنها می شوند. از معروفترین آنها می توان به اسپرزه، بارهنگ، تخم شربتی، بالنگو، تخم ریحان و … اشاره کرد.

مصرف این دانه ها باید با توجه به مزاج شخص انجام شود. مثلا اسپرزه طبع بسیار خنکی دارد و می تواند ملین مطبوعی در افراد گرم مزاج – و به خصوص افراد صفراوی باشد – ولی در افراد سرد مزاج – و به ویژه بلغمی ها – درد سر ساز خواهد بود.

 توصیه ما به کسانی که می خواهند برای مدتی طولانی از این گونه دانه های لعاب دار به عنوان ملین استفاده کنند؛ این است که از مخلوط چند تا از آنها استفاده کنند. برای این کار، هر روز یک قاشق غذاخوری از این دانه ها را در یک لیوان آب جوش خیسانده پس از لعاب انداختن، دانه ها و آب آن را میل کنید.

 

- روغن ها: بسیاری از روغن ها را می توان به عنوان ملین استفاده کرد؛ اما آنچه که بیشتر در بین مردم استفاده می شود 3 تاست:

روغن کرچک: مسهلی بسیار قوی و پر عارضه است و لذا فقط باید با تجویز پزشک مصرف شود. زنان باردار، کودکان و بیمارانی که احتمال انسداد روده در آنها وجود دارد هرگز نباید از آن استفاده کنند. البته ماساژ دادن آن روی شکم بیمار می تواند اثر ملینی مناسبی داشته باشد و خطر چندانی هم ندارد.

روغن بادام شیرین: مسهل بسیار خوبی است و دستگاه گوارش را پاکسازی می کند. مسهلی ایده آل برای نوزادان و به ویژه در استفاده کوتاه مدّت است.

روغن زیتون: در نوع خود بهترین است به شرط آنکه تصفیه نشده و خالص باشد. مصرف چند قاشق روغن زیتون در روز، علاوه بر کمک به کارکرد صحیح روده ها، باعث کاهش چربی های مضر خون و افزایش چربی های مفید آن، کاهش بروز بیماری های قلبی عروقی و سرطان ها خواهد شد.

- آلو: در افراد گرم مزاج و به ویژه صفراوی ها، خیسانده آلو، ملینی مطبوع و مورد پسند است؛ اما در کسانی که طبیعت سرد یا معده و روده ضعیفی دارند باید از خوردن آن اجتناب کنند.

- برگه های خیسانده: خیسانده برگه های قیسی و هلو و یا خیسانده انجیرخشک، کمک زیادی به درمان یبوست می کنند. دو مورد اول ممکن است برای کسانی که معده و روده ضعیفی دارند کمی مشکل ساز شوند؛ اما خیسانده انجیرخشک تقریباً به همه افراد می سازد.

 

- آب خوردن صبحگاهی: تردیدی در این نیست که خوردن مقداری آب در اول صبح(ناشتا)، اثر ملینی بسیار خوبی دارد؛ اما این کار باعث افزایش بلغم در بدن می شود و لذا برای درمان طولانی تجویز نمی شود. در صورت انجام این کار هم بهتر است از آب عسل استفاده شود.

- شیر: شیر در افرادی که با خوردن آن مشکلی ندارند، می تواند به عنوان یک ملین خوب مدّنظر باشد.