مزاج شناسی1/6 

مزاج صفرا

نکته ی مهم : مطالعه ی شش قسمت قبل برای درک بهتر این مقاله الزامی است

شناخت مزاج صفرا

تعریف خلط صفرا:

در بین اخلاط، معادل آتش است در بین عناصر. طبع آن گرم و خشک و درواقع کف روی خون است. رنگ آن زرد و مزه آن تلخ است. در کبد تولید و در کیسه صفرا انبار می شود.

کار اصلی صفرا ایجاد حرکت و حرارت در بدن است. خلطی است تیز و سوزاننده که به خون لطافت می دهد و مسیر را برای دیگر اخلاط،  باز می کند؛ درواقع صفرا به جریان خون در عروق تنگ و باریک کمک می کند.

نکته:علّت این که افراد صفراوی، علیرغم عصبانی مزاج بودن کمتر سکته می کنند از این مطلب معلوم می شود.

صفرا به هضم غذا کمک می کند؛ بلغم لزج را از روده ها بیرون می راند؛ حرکات روده را زیاد می کند و با تحریک ماهیچه های مقعد، احساس دفع را باعث می شود.

صفرا در سراسر بدن به دفع مواد زائد کمک می کند.

انواع صفرا:

1-صفرای زرده ای یا آبکی: صفرای مخلوط با بلغم است.

2-صفرای تخم مرغی: صفرای مخلوط با بلغم غلیظ است.

3-صفرای سرخ: صفرای مخلوط با سودای خون است که خونی ایجاد می کند که رنگش نه صاف است و نه روشن.

4-صفرای سوخته: رنگی شبیه خون دارد.

5-صفرای کبرائی یا گندنائی: ناشی از سوختن صفرای زرده ای است.

6-صفرای زنگاری: ناشی از سوختن صفرای کبرائی است. رنگی سبز دارد و گرمترین و کشنده ترین حالت صفراست.

ویژگیهای ذیل مربوط به مزاج سرشتی افراد صفراوی می باشد: 

این افراد دارای مزاج گرم و خشک می باشند.

جثّه و هیکل:این افراد، قدبلند، لاغر اندام، باریک و خشک هستند اما مفاصل واستخوان بندی درشت و برجسته ای دارند. بسیار دیر چاق می شوند امّا اگر رطوبت(بلغم) بر آنها غلبه کند چاقی تنه ای(شکم و باسن، گلابی شکل) پیدا می کنند.

ساق پای باریکی دارند امّا اگر خلاف این بود می تواند نشان تجمّع بلغم باشد.

پوست:پوست گرم وخشکی دارند که این حالت در اندام فوقانی و سر و صورت بارزتر است و لذا استفاده صفراوی ها از کرم های نرم و مرطوب کننده زیاد است.

رنگ پوست آنها کمی به زردی یا سبز زیتونی می زند. چربی زیر پوستی بسیار کمی دارند. عروق برجسته ای دارند که البته به هنگام سرما سریعا پنهان می شوند. خطوط چهره ایشان نمودار است.

منافذ پوستی آنها درشت و باز است؛ این مساله در کنار حرارت زیاد بدن باعث می شود که مستعد انواع مشکلات ناشی از خشکی پوست باشند.(از جمله اکتیوز وولگاریس که پوست شبیه پوست مارمولک می شود.)

آکنه در صفراوی ها بیشتر در پیشانی، صورت و گونه بروز می کند و این بر خلاف دموی هاست که آکنه هایشان در کتف و سینه دیده می شود. آکنه صفراوی ها، از سرسفید تا زرد است، نوک تیزی دارد و برجسته است و در هوای گرم و خشک تشدید می شود.(آکنه در دموی ها سرگرد و قرمز، در بلغمی ها، سرسفید و ریز است و در سوداوی ها بیشتر به صورت لک بروز می کند. آکنه های کیستیک، معمولا ناشی از غلبه هم زمان صفرا و دم هستند.) درصورت افزایش زیادتر صفرا، رسوب صفرا پیش می آید و درنتیجه شاهد بروز آکنه در اندام تحتانی هم خواهیم بود. اگر صفرا بیش از این باشد، تاول هایی در کف دست و پا ایجاد می کند(بیماری پمفیگوس وولگاریس). صفرای زیاد می تواند چربی کف پا را تحلیل برده پوست کف پا را بِکَند.

صفرا می تواند باعث اگزمای حاد شود درحالی که اگزماهای ناشی از سودا حالت مزمن دارند.

ناخن های بسیار خشکی دارند درحدّی که می تواند باعث شکنندگی آنها شود.

موی سر: موهایی پر پشت، تیره، زبر و گاهی مجعد دارند؛ اگرچه سرعت رشد مویشان زیاد نیست.

به علت حرارت و خشکی زیاد، مستعد طاسی سرند.این طاسی از جلوی سر شروع می شود و به سمت گیجگاه پیش می رود. طبیعتا حالاتی که صفرا را زیاد می کنند این ریزش مو را تشدید می کنند بنابراین، ریزش موی صفراوی ها در سن غلبه صفرا(بلوغ تا 35 سالگی)، بیماری های تبدار، استرس های هیجانی و تابستان ها افزایش می یابد. حجامت عام و سر از بهترین راه های پیشگیری از ریزش موی افراد صفراویست.

موی بدن:موی بدن آنها معمولا زیاد نیست و مثل دموی ها در سینه، کتف ها، پایین کمر و پاها دیده می شود امّا پراکندگی موی بدن ایشان از افراد دموی کمتر است.

چشم:چشم های باریک و کشیده ای دارند.(به سمت بادامی) سفیدی چشم آنها کمی به زردی می زند و دور چشمشان به دلیل از دست دادن رطوبت گود می افتد. حدّت دید آنها زیاد است چرا که صفرا باعث باز ماندن عروق ریز تغذیه کننده چشم ها می شود.

بینی:بینی آنان درشت و کشیده(عقابی) است. ترشّحات بینی بسیار کم است.

سایر اجزای سر و صورت:قدرت شنوایی بالایی دارند امّا زیاد دچار وزوز یا سوت کشیدن گوش می شوند.

تعریق:کم است و بیشتر در کشاله ران، زیربغل، زیرگردن و گاهی در پشت گوش بروز می کند.

کنش کرداری:بسیار پر انرژی و پر تحرک هستند. در کارها چالاک، سریع و عجول هستند. پیوسته، سریع و بلند صحبت می کنند و پرحرفی می کنند.

کنش پنداری و رفتاری:باهوش، زیرک، تیزبین، حسّاس، حسود، آینده نگر، گاهی خیالباف، حاضرجواب، بازیگوش، متهوّر، کلّه شق و یکدنده  هستند. از حافظه و قدرت یادگیری بالایی برخوردارند و مطالب را سریع درک می کنند.

تحریک پذیر هستند و زود عصبانی و مضطرب می شوند امّا زود هم عصبانیتشان فروکش می کند. دارای استعداد خشونت، پرخاشگری و بدخلقی هستند و گاهی باعث رنجش دیگران می شوند.

تند و تیز و بی قرار، عجول و نامنظمند. این بی قراری در محیط گرم تشدید می شود. این بی قراری به حدّی است که اخلاق گنجشکی پیدا می کنند و دائم از این شاخه به آن شاخه می روند و مکرّرا کارها را نیمه کاره رها می کنند یا از کار شانه خالی می کنند.

برون گرا و دارای روابط اجتماعی قوی هستند. سر آنها کلاه نمی رود.

مانند آتش که زود شعله می کشد و زود فرومی نشیند، نوسان خلقی و رفتاری زیادی دارند. گاهی علاقمند به ادبیات گاهی، علاقمند به ریاضی؛ گاهی عاشق، گاهی فارغ؛ گاهی بااراده، گاهی سست؛ گاهی پرانرژی، گاهی کم انرژی؛ گاهی پر جرات، گاهی آرام؛ گاهی سخاوتمند و گاهی بخیل هستند. به همین دلیل، دارای استعداد معنوی مقطعی هستند.

شجاع، محکم و استوار هستند و برای شغل هایی مانند سربازی و جنگاوری مناسبند.

خواب:خوابشان کم، سبک و همراه با آشفتگى است. رنگ های زرد، آتش و جنگ و ستیز در خواب هایشان زیاد دیده می شود.

گوارش و تغذیه:خشکی دهان و عطش فراوان دارند. زبان آنان خشک و  زبر و گاهی تلخ می شود. اشتهایشان کم است. استعداد این را دارند که با خوردن خوراکی های خیلی گرم دچار خارش و کهیر شوند. تمایل به خوردن ترشی ها (سرکه، تمبرهندی، لواشک و ...) و سردی هایی مثل خیار، کاهو و هندوانه دارند امّا تمایل به خوردن شیرینی در آنها کم است. قدرت هاضمه آن ها خوب است و معمولاً یبوست ندارند. بوی بد دهان و مدفوع و قاروقور شکم ندارند.

استعداد به بیماری ها: خارش پوست، کهیر، وزوز و سوت کشیدن گوش در آنها شایع است. سردرد به خصوص در هوای گرم و هنگام عصبانیت بعضی از آنها را آزار می دهد. سردردهایشان بیشتر در جلوی سر بروز می کند و با بوهای خوش و گرمی هوا و خوردن گرمی ها بدتر می شود امّا با مالیدن کمی سرکه به پیشانی، تخفیف پیدا می کند.

گاهی دچار گزگز اندامها می شوند.

اضطراب و تنش فکری؛ میگرن؛ طپش قلب؛ تلخی دهان؛ اسهال خونی؛ هپاتیت، زردی و سنگ های صفراوی؛ لکه بینی و افزایش خونریزی هنگام قاعدگی؛ انزال زودرس؛ سرفه خشک؛ بی خوابی؛ سوزش ادرار بدون علت و لاغری شدید از دیگر مشکلاتی است که اگر صفراوی ها تدابیر مربوط به مزاج خود را رعایت نکنند در معرض آنها خواهند بود.

در اثر گرمای زیاد، نطفه(چه در زن وچه در مرد) می سوزد ولذا ناباروری در صفراوی ها زیاد است.

به راحتی دچار چربی خون نمی شوند مگر به هنگام غلبه سری یا رطوبت. دیابت هم کمتر به سراغ صفراوی ها می آید.

مستعدّ جنون و بیماری دوشخصیتی هستند. «اخوینی»، ایشان را دیوانگان خندان می نامد.

نکته جالب این است که صفراوی ها علیرغم عصبانی مزاج بودنشان کمتر دچار سکته های قلبی و مغزی و انسداد عروق می شوند چراکه همان طور که گذشت، صفرا خلطی است تیز و سوزاننده و مسیر عروق را باز می کند.

میل و توان جنسی:میل بالای جنسی و توان جنسی متغیری دارند.

تاثیر فصول:خیلی گرمایی هستند و در تابستان اذیت می شوند.پائیز و زمستان را دوست دارند. 

سایر موارد:نبض پر و قوی دارند. اولین ادرار صبحگاهی آنها پررنگ و گاهی سوزان است. افراد صفراوی مزاج در سن جوانی و در تابستان ها، دچار بیشترین مشکلات در سلامتی خود می شوند. از هوای خنک لذت می برند. از حمّام فراری هستند امّا دوش خنک زیاد می گیرند.