4- زندگی استریل و ترس دایمی از بیماری: اصرار افراطی و وسواس گونه ای که تحت تاثیر آموزه های طبّ جدید در ما ایجاد شده است که همه چیز را تمیز و تمیز و تمیز کنیم و از هر بیماری، حتّی سرماخوردگی فرار کنیم؛ حاصلی جز ضعف قوای دفاعی بدن نخواهد داشت. منطق ضرورت واکسیناسیون از نظر طبّ جدید آن است که ارتش دفاعی بدن باید برای آمادگی مبارزه با میکروب ها، گاهی تمرینات یا رزمایش هایی را تجربه کند و واکسن زدن حکم همین تمرین را دارد. ما با این منطق موافق هستیم امّا این که واکسیناسیون روش مناسبی برای این کار است را قبول نداریم چراکه اعتقاد داریم واکسیناسیون نفوذ دادن دشمن به مرکز ارتش بدن است. روش منطقی تر آن است که از این وسواس بیمارگونه شستن و گندزدایی دایم محیط زندگی خود دست برداریم و بدون ترس بیجا ازمیکروب ها زندگی کنیم. امیدوارم مرا متهم نکنید که تبلیغ زندگی غیر بهداشتی می کنم بلکه هدف من جا انداختن این نکته است که افراط در تمیزی باعث بیماری است.

یک نکته جالب که دراحادیث به چشم می خورد آن است که در برخی روایات شریف شیعی، تاکید شده است که برای درمان بیماری نباید عجله کرد. این احادیث تاکید دارند که در ابتدای بیماری و تا وقتی که بیماری با شما مدارا می کند با او مدارا کنید تا خودش از بدن خارج شود و اگر این اتفاق نیفتاد آن گاه به پزشک مراجعه کنید. این دستور بسیار جالب، علاوه بر فواید اخلاقی مترتّب برآن، یک نوع واکسیناسیون طبیعی محسوب می شود. چراکه درحد امکان به بدن اجازه می دهیم که با بیماری وارد مبارزه شود و تنها وقتی که مطمین شدیم که بدن ما از پس بیماری برنمی آید با دارو و درمان به او کمک می کنیم:

* از امام معصوم(علیه السّلام) روایت شده است که:« اجْتَنِبِ الدَّوَاءَ مَا تَحَمَّلَ بَدَنُکَ الدَّاءَ فَاِذَا لَمْ یَحْتَمِلِ الدَّاءَ فَلْیُدَاوَ:تا جایی که بدنت تحمّل دارد از دارو خوردن پرهیز کن و هرگاه که تحمّل نداشتی دارو بخور.»(7)

* امیرالمومنین (علیه السّلام) فرموده اند:« لَا یَتَدَاوَی الْمُسْلِمُ حَتَّی یَغْلِبَ مَرَضُهُ عَلَی صِحَّتِهِ:مسلمان دارو نمی خورد مگر وقتی که بیماری اش بر تندرستی او غلبه کند.»(8)

* همچنین ایشان(علیه السّلام) فرموده اند:« امْشِ بِدَایِکَ مَا مَشَی بِکَ:تا جایی که بیماری با تو مدارا می کند تو هم با او مدارا کن.» (9)

* امام موسی کاظم (علیه السّلام) فرموده اند:« ادْفَعُوا مُعَالَجَهَ الْاَطِبَّاءِ مَا انْدَفَعَ الدَّاءُ عَنْکُمْ فَاِنَّهُ بِمَنْزِلَهِ الْبِنَاءِ قَلِیلُهُ یَجُرُّ اِلَی کَثِیرِهِ:مادامی که بیماری، خود رو به بهبود می رود؛ درمان های پزشکان را واگذارید که این درمان ها مثل بنّایی هستند که کم آن تو را به زیادش می کشاند.» (10)

این دیدگاه را مقایسه کنید با نظام وحشت بار طبّ جدید که نه تنها با کوچک ترین علامت و اتفاقی شما را وارد فرایند پیچیده و پرهزینه تشخیص و درمان می کند بلکه با تاکید بر ضرورت «چک آپ» دایم برای یافتن بیماری های آینده، زندگی را مشحون از نگرانی می کند. یک اصل ساده روانشناسی می گوید که آنچه به آن فکر می کنید برایتان اتفاق خواهد افتاد. بنابراین تا وقتی که ترس دایمی از بیماری دارید و منتظر آن هستید؛ مطمین باشید که همیشه بیمار خواهید بود.بنابراین اگر می خواهید سالم تر زندگی کنید دست از وسواس بهداشتی بردارید.

امّا نکته جالب تر، تاکید خاصّ و ویژه احادیث شریف بر عدم درمان زکام است. یعنی تا وقتی که سرماخوردگی در حد مسایل ساده ای مثل آبریزش از بینی است باید از درمان آن خودداری کردچراکه زکام باعث دفع بلغم و رطوبت های اضافه ناحیه سر و صورت می شود و سطح سلامتی بدن را ارتقا می دهد و اگر جلوی این کار گرفته شود بیماری در بدن ماندگار خواهد شد:

* امام صادق (علیه السّلام) می فرمایند: « صُنْعٌ مِنْ صُنْعِ اللَّهِ وَ جُنْدٌ مِنْ جُنُودِ اللَّهِ بَعَثَهُ اللَّهُ اِلَی عِلَّهٍ فِی بَدَنِکَ لِیَقْلَعَهَا ... وَ اِنْ اَمْکَنَکَ اَنْ لَا تُعَالِجَهُ بِشَیْ‏ءٍ فَافْعَلْ فَاِنَّ فِیهِ مَنَافِعَ کَثِیرَهً: [زکام] صنعتی از صنایع خدا و ازجمله لشکریان اوست که خداوند آن را به سوی بیماری در بدن تو گسیل می کند تا آن را از بیخ و بن برکند ... و اگر برایت امکان دارد که آن را درمان نکنی نکن که منافع بسیاری دارد.» (11)

* همچنین از حضرتشان(علیه السّلام) نقل شده است که:« کَانَ رَسُولُ اللَّهِ (صلّی الله علیه و آله و سلّم) لَا یَتَدَاوَی مِنَ الزُّکَامِ:پیامبر اکرم(صلّی الله علیه و آله و سلّم) زکام را درمان نمی کردند.» (12)

5-  استفاده از آنتی بیوتیک ها و سایرداروهای شیمیایی:بسیاری از ما این تجربه را داریم که بعد از استفاده از چرک خشک کن ( به خصوص انواع تزریقی آن) تا مدتها دچار ضعف، بی اشتهایی و ... هستیم. درواقع چرک خشک کن ها وقتی وارد بدن می شوند خشک و تر را باهم خشک می کنند!ظاهرا بیماری را درمان می کنند ولی بدن ما را هم بسیار ضعیف می کنند. به همین جهت هم می بینیم که پدر و مادرانی که مرتب برای درمان بیماری های ساده ای مثل سرماخوردگی، کودکان دلبند خود را با آنتی بیوتیک های قوی بمباران شیمیایی می کنند؛ مجبور هستند که درطول سال، این دور باطل را بارها و بارها تکرار کنند. این پدر و مادرها عمده ترین کسانی هستند که مکرّرا این جمله به زبانشان جاری می شود:« بچه ام دایم سرماخورده است». این که جایگزین آنتی بیوتیک در درمان سرماخوردگی چیست را در ادامه بحث ذکر خواهیم کرد.

6-استرس: زندگی امروزی ما پر از استرس است. استرس قطعا توان سیستم ایمنی را کاهش می دهد. تجربه سرماخوردگی شدید یا زدن تب خال بعد از فوت یکی ازعزیزان، برای ما خیلی آشناست. بنابراین اگر می خواهیم کمتر مریض شویم باید ازاقتضاآت تنش زای زندگی مدرن فاصله بگیریم.

7-تغییر الگوی خواب: آدمیزاد! درحالت عادی شب ها می خوابد و روز ها بیدار است. امّا ما شبها بیداریم وروزها خواب. اهمیت خواب شبانه به قدری زیاد است که در اسلام به جز سه مورد(تهجّد، علم آموزی و زناشویی) اجازه بیدارخوابی به کسی داده نشده است. کیفیت خواب ازعوامل بسیار بسیار مهم در ارتقای توان سیستم دفاعی بدن است. درواقع ما سلامتی خود و فرزندانمان را فدای چیزهای سخیف و بی ارزشی مثل فوتبال و نود و برنامه های ماهواره ای می کنیم. یک اصل ساده برای ارتقای سطح سلامت خانواده آن است که خود را عادت بدهید که شب ها زود بخوابید وصبح ها زود بلند شوید و این  کار را به کودکان خود هم آموزش دهید.

8- سایر عوامل: چنان که گفتیم عوامل ضعف سیستم ایمنی در تمام جوانب زندگی ما جا خوش کرده و شمارش آنها کار آسانی نیست. برای مثال، این مساله که در دیوار خانه ما به جای کاهگل، گچ و سیمان به کارمی رود باعث ضعف سیستم ایمنی می شود؛ این که با عملی کردن مبحث 19! عبور و مرور هوا درخانه را به حداقل می رسانیم یا به جای کرسی از بخاری های گازسوز استفاده می کنیم و ... همه و همه باعث افزایش بروز سرماخوردگی می شوند و ....

لطفا شما خود بخوانید حدیث مفصل از این مجمل!

اقدامات عملی

درسالهای نه چندان طولانی طبابتم، یکی از لذتهای بزرگم این بوده است که به یاری خداوند متعال، بار نگرانی از بابت مریض بودن دایمی فرزند را از دوش خانواده ها بردارم به خصوص که بسیاری از این کودکان با تشخیص هایی مانند آسم کودکان یا آلرژی و ... تحت درمان های طولانی و اغلب بی حاصل قرار می گیرند.

آنچه که در ادامه می آید حاصل این تجربیات چند ساله و بحمدالله موفق است. اقدامات ذکر شده، بسیار ساده و عملی و درعین حال، بسیار کارساز هستند و به شما اطمینان می دهم که اگر به آنها عمل کنید از شر این گرفتاری خلاص خواهید شد. نکته مهم این که این دستورات برای بزرگسالانی هم که دچار این مشکل هستند عینا قابل اجرا هستند.

این تجربیات در دو قسمت آورده شده اند؛ قسمت الف به این نکته می پردازد که چه کنیم تا کمتر سرما بخوریم و قسمت ب به بایسته های درمان صحیح سرماخوردگی می پردازد.

الف- مرحله پیشگیری؛ ارتقای توان سیستم ایمنی بدن.

1-اصلاح تغذیه :دراین مورد، حداقل های مورد توصیه عبارتند از:

الف) دو اصل مهم و اساسی در تغذیه سالم که بهتر است در تمام زندگی رعایت شوند اینها هستند:

-       حرکت از سمت غذاهای حیوانی به سمت غذاهای گیاهی.

-       حرکت از سمت غذاهای پخته به سمت غذاهای خام.

چنانکه واضح است منظور ما «خام گیاهخواری» مطلق نیست؛ بلکه حتّی آن را کاری غلط می دانیم؛ امّا هر قدر که غذاهای گیاهی و خام در رژیم غذایی ما غلبه بیشتری نسبت به غذاهای حیوانی و پخته داشته باشند بدن ما سالم تر می شود.

ب) در بین روش های طبخ، سرخ کردن بدترین روش است؛ تا می توانید از آن فاصله بگیرید.

ج) غذاهای تازه را جایگزین غذاهای فریزری کنید.

د) حتّی المقدور از مصرف غذاهای مصنوعی پرهیز کنید. (انواع سوسیس، کالباس، همبرگر، پیتزا، انواع غذاهای ساندویچی و فست فودها، نوشابه ها و دوغ های کارخانه ای، انواع پفک، چیپس، شکلات و بستنی صنعتی، آدامس، انواع سس های کارخانه ای، نان های فانتزی، هر نوع کمپوت و کنسرو و آب میوه صنعتی و هرگونه خوراکی اسانس دار، شیرینی های قنادی، ماکارونی و لازانیا، انواع آجیل بوداده و حتّی مواردی مانند ربّ و آبلیمو و سرکه صنعتی، و انواع لبنیات پاستوریزه و حتّی کشک کارخانه ای و ....)

2- اصلاح سایر مشکلات موجود در زندگی:  با توجه به بحث ابتدای مقاله در مورد عواملی که سیستم ایمنی را تضعیف می کنند؛ باید سعی کنید تا آنجا که می توانید از این عوامل فاصله بگیرید.

درمورد کودکان علاوه بر موارد فوق روی این نکات به طور خاص تاکید می شود:

- فراهم آوردن زمینه برای تحرّک و بازی های فیزیکی.

- پرهیز از زیاده روی در تماشای تلویزیون و انجام بازی های رایانه ای.

- پرهیز از خوردن هله هوله.

- استفاده از نور به اندازه کافی:اگر خانه شما به اندازه کافی آفتابگیر نیست، حداقّل سعی کنید روزی چند دقیقه در محیطی که نور مناسبی دارد، با کودکتان پیاده روی کنید.

3- جوانه گندم: روزی یک قاشق مربّاخوری از پودر جوانه گندم(یا 5-4 قاشق غذاخوری جوانه گندم تازه) را به هرنحوی که مایل هستید به مصرف کودکانتان برسانید.(البته برای کودکان کوچکتر، با میزان کمتر) راحت ترین راه، استفاده از جوانه گندم در انواع سالادها یا غذاهایی مثل آش و سوپ و کوکو و کتلت است. جوانه گندم برای تمام کودکان با هر سنّی قابل استفاده است و توصیه ما این است که از همان ابتدا که تغذیه کودک  با غذای کمکی را شروع می کنید؛ جوانه گندم را جزء برنامه غذایی او قرار دهید. جوانه گندم علاوه بر تاثیر واضح در کاهش موارد ابتلا به سرماخوردگی و بیماری های عفونی، در درمان کم خونی، کم اشتهایی و کمبود رشد کودک هم فوق العاده موثّر است.

4- آب عسل: مقدار دلخواهی عسل را در آب حل کنید(حدّاقل یک قاشق غذاخوری در یک لیوان آب)؛ سپس مقداری آب لیموترش تازه(و نه آبلیمو) به آن اضافه کنید و پس از خنک شدن آن در یخچال( و نه خنک کردن آن با یخ) این نوشیدنی بسیار گوارا و لذیذ را به آرامی و جرعه جرعه میل نمایید. این نحوه استفاده از عسل که در روایات وارد شده از حضرات معصومین(علیهم السّلام)، به عنوان شربت عسل از آن یاد شده است و در عمل توسط مهندس خدادادی به مردم معرّفی شده است؛ در رفع طیف وسیعی از مشکلات ازجمله کم خونی، خستگی های مزمن و کمبود انرژی، انواع مشکلات گوارشی، درمان بیماری های عفونی، بهبود سینوزیت و سرماخوردگی، کمک به تحمّل بهتر روزه داری و ...بسیار موثّر است و در برآوردن هدف نگارش این مقاله، یعنی افزایش توان سیستم ایمنی، هم بسیار کارآمد است. توصیه اینجانب به تمام افراد سالم و بیمار آن است که از این نوشیدنی شفابخش غافل نشوند. آب لیموترش تازه علاوه بر ایجاد طعمی بسیار دلنشین، دارای خواصّ دارویی فراوانی بوده ضمن جلوگیری از ترش شدن محلول آب عسل، با ایجاد تعادل نسبی در طبع نوشیدنی، باعث می شود که تقریبا تمامی افراد با هر مزاجی قادر به استفاده از این دارو باشند. توصیه ما این است که روزی یکی دو لیوان از این شربت گوارا را نوش جان کنید و به ویژه در فصول سرد از مصرف ان غافل نشوید. در مورد کودکان هم به همین شیوه (البته با مقداری کمتر)عمل کنید و در مدّت کوتاهی شاهد آثار شفابخش آن باشید. بهتر آن است که خوردن آب عسل را جزیی از برنامه تغذیه ای خود و کودکانتان قرار دهید. در مواقع سرماخوردگی، اضافه کردن کمی عرق نعناع یا پونه به این ترکیب، شما را صاحب یک داروی تمام عیار در درمان سرماخوردگی خواهد کرد.