ب- مرحله درمان: یاد بگیریم چگونه سرماخوردگی را درمان کنیم .

حقیقت این است که درمان های رایج سرماخوردگی و بیماری های مشابه، اغلب دارای مشکلات اساسی هستند که علاوه بر درمان ناقص بیماری و ماندگار کردن آن در بدن ما، باعث تضعیف سیستم ایمنی بدن هم می شوند و این درحالی است که در صورت درمان صحیح بیماری، پایان هر بیماری عفونی باید با ارتقا و کارآزمودگی بیشتر ارتش دفاعی بدن همراه شود. بنابراین اولا باید از اشتباهات رایج در درمان سرماخوردگی بپرهیزیم و درثانی، اقدامات صحیح در درمان را آموخته و عمل کنیم.

ب- الف- اشتباهات رایج در درمان سرماخوردگی:

1- اصرار بر درمان سرماخوردگی: چنان که در سطور فوق گذشت، از نظر اسلام، زکام و سرماخوردگی های ساده دارای منافع بسیاری برای بدن هستند ولذا عدم درمان آنها در اولویت است. درواقع، این دوره فرصتی است برای بدن برای دفع بسیاری از مواد زاید که با عجله و افراط در درمان نباید او را از این فرصت محروم کرد. بنابراین باز هم توصیه می کنیم تا وقتی که سرماخوردگی در حد مسایل ساده ای مثل آبریزش از بینی است از درمان آن خودداری کنید چراکه زکام باعث دفع بلغم و رطوبت های اضافه ناحیه سر و صورت می شود و سطح سلامتی بدن را ارتقا می دهد و اگر جلوی این کار گرفته شود بیماری در بدن ماندگار خواهد شد.

2- استفاده ازآنتی بیوتیک (چرک خشک کن) ها: می دانید که عامل میکروبی انواع سرماخوردگی ها، ویروس ها هستند و آنتی بیوتیک ها تاثیری روی ویروسها ندارند.بنابراین، استفاده از آنتی بیوتیک توجیه علمی خاصّی در درمان سرماخوردگی ندارد و این در حالی است که مصرف آنتی بیوتیک های قوی و پرعارضه ای مثل سفیکسیم، کوآموکسی کلاو، اریترومایسین و ... و یا تزریق مکرر پنی سیلین یکی از عادات تقریبا همیشگی پزشکان و بیماران است و از نظر خیلی از مردم، مصرف آنتی بیوتیک هایی مثل آمپی سیلین یا آموکسی سیلین به راحتی مصرف استامینوفن است. به هرحال باید توجّه داشت که مصرف این آنتی بیوتیک ها:

1-  اثر مهمی در کم کردن بار ویروسی ندارد.

2-  ترشحات سیستم تنفسی فوقانی و تحتانی ( آبریزش بینی، ترشحات پشت حلق و ...) را به حداقل می رسانند. بدین ترتیب یکی از سلاح های مهم بدن در مقابل بیماری را از کار می اندازند.

3-  ضعف عمومی بدن و به ویژه ضعف سیستم ایمنی و در نتیجه احتمال طول کشیدن بیماری یا بازگشت سریع آن را زیاد می کنند.

4- مصرف بی رویه آنتی بیوتیک ها، میکروب ها را روز به روز ورزیده تر و مقاوم تر می کند و در یک دور باطل، نیاز به آنتی بیوتیک های قوی تر و قوی تر را افزایش می دهد.

البته این عوارض به جز عوارض مهم و درازمدتی مثل تاثیر منفی روی قدرت باروری و امثال آنها هستند.

3-  استفاده از آنتی هیستامین ها:ترکیبات آنتی هیستامین ( مثل آنتی هیستامین - دکونژستانت، کلرفنیرامین، لوراتادین، هیدروکسی زین، دیفن هیدرامین،  سیتریزین و آنتی هیستامین های موجود در قرص و شربت سرماخوردگی و ...)  به منظور کاهش ترشحات بینی و سینوس ها و کاهش عطسه و ... به کار می روند. چنان که گفتیم این کار باعث کاهش توان بدن در مقابل سرماخوردگی می شود؛ چراکه عطسه و ترشحات بینی و سینوس ها و نای، از بهترین واکنش های دفاعی بدن در مقابل سرماخوردگی هستند و تضعیف آنها عملا باعث می شود که عامل به وجود آورنده سرماخوردگی، در بدن ماندگار شود. همچنین جلوگیری از آبریزش بینی در ابتدای سرماخوردگی، می تواند باعث ریزش اخلاط به داخل سینه و عفونت سینه شود. این داروها همچنین با خشک کردن ترشحات سینوس ها، باعث ایجاد سینوزیت مزمن در بیمار می شوند که یکی از شایع ترین عوامل سرماخوردگی های مکرر، به ویژه درکودکان است.

4-  مصرف مسکّن ها و تب برها: اگرچه در نگاه اول به نظر نمی رسد که این گونه داروها تاثیر منفی بر روند درمانی سرماخوردگی داشته باشد امّا از آنجا که همه این داروها دارای تاثیرات نامطلوب کوتاه مدت و دراز مدت بر روی کبد وکلیه هستند عادت به مصرف آنها می تواند بدن را ضعیف و مستعد ابتلای مکرر به سرماخوردگی کند.

5-  استفاده از کورتون ها:کمتر دارویی پیدا می شود که به اندازه کورتون ها بدن را دچار خسران کند؛ و در عین حال، کمتر دارویی است که استفاده از آن در نزد مردم این قدر آسان و فراوان باشد و متاسّفانه بسیاری از داروخانه ها هم به راحتی و بدون نیاز به نسخه آن را در اختیار متقاضیان قرار می دهند. البته اگر داروخانه ها هم به وظیفه خود عمل کنند و از تجویز بدون نسخه کورتون ها خودداری کنند غمی نیست! چرا که بسیاری از پزشکان محترم، کورتون ها را مثل نقل و نبات برای درمان بیماری های مختلف از جمله همین سرماخوردگی تجویز می کنند. این روزها، تزریق دگزامتازون برای درمان سرماخوردگی، گلودرد، گرفتگی صدا و ... امری عادی، شایع و حتّی از نظر بسیاری از پزشکان مساله ای علمی است؛ در حالی که به طور قطع باید گفت که کورتون ها هیچ جایی در درمان سرماخوردگی های معمولی ندارند.

کورتون ها چه می کنند؟ روش عمل اصلی داروهای کورتونی در بدن، سرکوب کردن سیستم ایمنی است! شاید تعجّب کنید ولی واقعیت همین است. کورتون ها وقتی وارد بدن می شوند وارد معرکه جدال بین ارتش دفاعی بدن و مهاجمان خارجی می شوند و نیروهای مسلّح بدن ما را سرکوب و خاموش می کنند و به این ترتیب صلح و صفا برقرار می شود و جنگ خاتمه می یابد! در واقع، مصرف کورتون خیانت به بدن است؛ ایجاد یک آشتی احمقانه و ناپایدار در برابر دشمن غدّار است.کورتون ها در حالی که مهاجمان، در بدن ما فعّال و حاضر هستند، نیروهای دفاعی ما را سرکوب می کنند و به دروغ فریاد می زنند که: « آسوده بخوابید؛ شهر در امن و امان است!» در حقیقت، احساس آرامش و سلامتی بعد از استفاده از داروهای کورتونی، ناشی از پایان جنگ به نفع نیروهای مهاجم است. به راستی انسان عاقل کدام را می پسندد؟ جنگ تمام عیار با مهاجمین که با عوارضی مثل درد و تب و کسالت همراه است تا پیروزی واقعی حاصل شود یا صلحی به نفع دشمن که آرامش و آسایش موقّت – تا حمله بعدی دشمن که چندان دور هم نیست – را به دنبال دارد؟ باید دانست که هر بار مصرف کورتون، حمله بعدی دشمن را نزدیک تر و او را خطرناک تر می کند. بنابراین توصیه اکید می کنیم که تحمّل چند روز کسالت سرماخوردگی را داشته باشید تا نیروهای دفاعی بدن شما، کارآزموده و توانمند شوند و در برابر حملات بعدی به خوبی ایستادگی کنند. علاوه بر نقش کورتون ها در تضعیف سیستم ایمنی و زمینه سازی برای ابتلای مکرّر به بیماری های عفونی از جمله سرماخوردگی، عوارض دیگر آنها مثل پوکی استخوان، زخم معده، فشار خون، زمینه سازی برای انواع سرطان ها و ...هم به جای خود باقی است.     

ب- ب- نسخه های ساده در درمان سرماخوردگی

حقیقت این است که اگر سرماخوردگی را درست درمان کنیم به این زودی ها دور و بر بدن ما پیدایش نخواهد شد. درواقع بسیاری از درمان های امروزی به جای دفع بیماری آن را در بدن دفن می کنند و طبیعتا در اولین فرصت، شاهد عود مجدد آن خواهیم بود. از آنجا که بحث در مورد نسخه های ساده و کاربردی دردرمان سرماخوردگی، موضوعی مفصّل است آن را در مقاله ای مستقل به نام ((روش های عملی در درمان سرماخوردگی )) گنجانده شده که توصیه می کنم آن را مطالعه و به دستوراتش عمل کنید. به ویژه تقاضای جدی دارم که با مصرف انواع آنتی بیوتیک ها و سایر داروهای رایج در درمان سرماخوردگی، به کودک معصوم خود خیانت نکنید و او را در آینده درگیر مشکلات متعدد  ناشی ازعوارض داروهای شیمیایی نکنید.

خلاصه کاربردی مقاله

به دلیل وجود مشکلات متعدّد ناشی از زندگی مدرن(از جمله الگوهای غلط تغذیه و معماری، استفاده بی رویه از داروهای شیمیایی و واکسیناسیون، استرس و ...) سیستم ایمنی نسل فعلی ضعیف شده است و به همین دلیل بیماریهایی مثل سرماخوردگی به ویژه در اطفال بسیار شایع شده اند. برای رفع این مشکل، علاوه بر تاکید بر اصلاح تغذیه و فاصله گرفتن از درمان های شیمیایی در سرماخوردگی، چهار توصیه اصلی ما عبارتند از:

1- مصرف جوانه گندم

2- مصرف آب عسل

3- حجامت

4- درمان صحیح سرماخوردگی با داروهای خانگی و گیاهی که شرح آن را می توانید در مقاله «نسخه های ساده و عملی در درمان سرماخوردگی» ملاحظه کنید.

1- imammahdi.ir

2- ravazadeh.com

3- جزوه حجامت اطفال، دکتر محمّد عزیزخانی.

4- کتب روایی شیعی.

پی نوشت ها:

1- وَ عَنِ الرِّضَا (علیه السّلام) قَالَ لَوْ اَنَّ النَّاسَ قَصَّرُوا فِی الطَّعَامِ لَاسْتَقَامَتْ اَبْدَانُهُمْ (مستدرک‏الوسایل؛ ج 2؛ ص 155)

2- وَ عَنْ اَبِیهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سُلَیْمَانَ عَنْ اَبِیهِ عَنْ اَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه السّلام) قَالَ لَا یَشْرَبْ اَحَدُکُمُ الْمَاءَ حَتَّی یَشْتَهِیَهُ فَاِذَا اشْتَهَاهُ فَلْیُقِلَّ مِنْهُ ( وسایل‏الشیعه؛ ج 25؛ ص 238)

3-قَالَ وَ فِی حَدِیثٍ آخَرَ لَوْ اَنَّ النَّاسَ اَقَلُّوا مِنْ شُرْبِ الْمَاءِ لَاسْتَقَامَتْ اَبْدَانُهُمْ  ( وسایل‏الشیعه؛ ج 25؛ ص 239)

4- وَ عَنْ اَبِیهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سُلَیْمَانَ الدَّیْلَمِیِّ عَنْ عُثْمَانَ بْنِ اَشْیَمَ عَنْ مُعَاوِیَهَ بْنِ عَمَّارٍ عَنْ اَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه السّلام) قَالَ مَنْ اَقَلَّ شُرْبَ الْمَاءِ صَحَّ بَدَنُهُ ( وسایل‏الشیعه؛ ج 25؛ ص 239)

5- وَ قَالَ (صلّی الله علیه و آله و سلّم) الْمَعِدَهُ بَیْتُ کُلِّ دَاءٍ وَ الْحِمْیَهُ رَاْسُ کُلِّ دَوَاءٍ وَ اَعْطِ کُلَّ نَفْسٍ مَا عَوَّدَتْهَا (بحارالانوار؛ ج 59؛ ص 290) 

6- ایدز؛ گلوله‌ بیولوژیک آرپا(به نقل از: http://imammahdi.ir)

7- وَ رُوِیَ اجْتَنِبِ الدَّوَاءَ مَا تَحَمَّلَ بَدَنُکَ الدَّاءَ فَاِذَا لَمْ یَحْتَمِلِ الدَّاءَ فَلْیُدَاوَ (مستدرک‏الوسایل؛ ج 2؛ ص 72)

8- الصَّدُوقُ فِی الْخِصَالِ، عَنْ اَبِیهِ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَی عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ یَحْیَی عَنْ جَدِّهِ عَنْ اَبِی بَصِیرٍ وَ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنِ الصَّادِقِ (علیه السّلام) عَنْ آبَایِهِ عَنْ اَمِیرِ الْمُوْمِنِینَ (علیه السّلام) قَالَ لَا یَتَدَاوَی الْمُسْلِمُ حَتَّی یَغْلِبَ مَرَضُهُ عَلَی صِحَّتِهِ (مستدرک‏الوسایل؛ ج 2؛ ص 71)

9-  وَ قَدْ تَقَدَّمَ قَوْلُ اَمِیرِ الْمُوْمِنِینَ (علیه السّلام) امْشِ بِدَایِکَ مَا مَشَی بِکَ (وسایل‏الشیعه؛ ج 2؛ ص 410)

10-  وَ فِی الْعِلَلِ عَنْ اَبِیهِ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ اَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ بَکْرِ بْنِ صَالِحٍ الْجَعْفَرِیِّ قَالَ سَمِعْتُ اَبَا الْحَسَنِ مُوسَی بْنَ جَعْفَرٍ (علیه السّلام) وَ هُوَ یَقُولُ ادْفَعُوا مُعَالَجَهَ الْاَطِبَّاءِ مَا انْدَفَعَ الدَّاءُ عَنْکُمْ فَاِنَّهُ بِمَنْزِلَهِ الْبِنَاءِ قَلِیلُهُ یَجُرُّ اِلَی کَثِیرِهِ (وسایل‏الشیعه؛ ج 2؛ ص 409)

11- الْحُسَیْنُ بْنُ بِسْطَامَ وَ اَخُوهُ عَبْدُ اللَّهِ فِی طِبِّ الْاَیِمَّهِ عَنْ سَعِیدِ بْنِ مَنْصُورٍ عَنْ زَکَرِیَّا بْنِ یَحْیَی عَنْ اِبْرَاهِیمَ بْنِ اَبِی یَحْیَی عَنْ اَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه السّلام) قَالَ شَکَوْتُ اِلَیْهِ الزُّکَامَ فَقَالَ صُنْعٌ مِنْ صُنْعِ اللَّهِ وَ جُنْدٌ مِنْ جُنُودِ اللَّهِ بَعَثَهُ اللَّهُ اِلَی عِلَّهٍ فِی بَدَنِکَ لِیَقْلَعَهَا فَاِذَا قَلَعَهَا فَعَلَیْکَ بِوَزْنِ دَانِقِ شُونِیزٍ وَ نِصْفِ دَانِقِ کُنْدُسٍ یُدَقُّ وَ یُنْفَخُ فِی الْاَنْفِ فَاِنَّهُ یَذْهَبُ بِالزُّکَامِ وَ اِنْ اَمْکَنَکَ اَنْ لَا تُعَالِجَهُ بِشَیْ‏ءٍ فَافْعَلْ فَاِنَّ فِیهِ مَنَافِعَ کَثِیرَهً (وسایل‏الشیعه؛ ج 25؛ ص 230 ) 

12- عِدَّهٌ مِنْ اَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِیَادٍ عَنْ بَکْرِ بْنِ صَالِحٍ وَ النَّوْفَلِیِّ وَ غَیْرِهِمَا یَرْفَعُونَهُ اِلَی اَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه السّلام) قَالَ کَانَ رَسُولُ اللَّهِ (صلّی الله علیه و آله و سلّم) لَا یَتَدَاوَی مِنَ الزُّکَامِ وَ یَقُولُ مَا مِنْ اَحَدٍ اِلَّا وَ بِهِ عِرْقٌ مِنَ الْجُذَامِ فَاِذَا اَصَابَهُ الزُّکَامُ قَمَعَهُ (الکافی، ج 8، ص 382)

13- عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُوسَی عَنِ الْبَاقِرِ وَ الصَّادِقِ علیهم السّلام قَالَ خَرَجَا مِنَ الْحَمَّامِ مُتَعَمِّمَیْنِ شِتَاءً کَانَ اَوْ صَیْفاً وَ کَانَا یَقُولَانِ هُوَ اَمَانٌ مِنَ الصُّدَاع‏( بحارالانوار؛ ج 73؛ ص 79)